Modellen en (keten-)boekhoud tools

De meeste tools helpen de gebruiker bij het maken van een complex model van de keten, en het schatten of voorspellen van de verbruikte hoeveelheid brandstof.

Maar op dit moment komt een nieuwe generatie tools op. Deze zijn meer gericht op het “boekhouden” van de primaire data uit de operatie en het daaruit gestandaardiseerd berekenen van de uitstoot, zodat deze aan de juiste activiteit kan worden toegewezen.

Het “boekhouden” betekent dat een administrateur of een accountant kan nagaan of de uitkomsten betrouwbaar zijn en dus een kloppend beeld van de werkelijkheid geven. Dat is van belang als er goedkeurende verklaringen nodig zijn, bijvoorbeeld voor rapportages of berekeningen van uitstoot-kosten.

Verschillende tools met verschillende doelstellingen

Grofweg zijn er twee groepen tools: 

1. Tools die allocatie van uitstoot faciliteren
2. Tools die helpen bij het schatten van verbruik 

Tools uit de eerste groep richten zich op het effectief verwerken van gedetailleerde data over brandstof en transportactiviteit en de allocatie daarvan aan activiteiten. Met deze werkwijze kunnen op basis van gemeten waarden totale emissie en emissie-intensiteit bepaald worden zonder aannames. Hierdoor ontstaat er een nauwkeurig beeld van de werkelijke effectiviteit van de onderliggende operatie. 

Tools uit de tweede groep zijn vaak gericht op vervoersnetwerken. Ze helpen bij het maken van keuzes voor partners voor verladers. Deze tools maken vaak meer gebruik van schattingen. Door gebruik te maken van standaard emissie-intensiteiten kan totaal verbruik geschat worden op basis van activiteit, zonder nauwkeurige brandstofwaarden te hoeven alloceren. Dit maakt het mogelijk om emissie voor nog niet uitgevoerde operaties in te schatten. Zo kun je gemakkelijk de gevolgen van verschillende werkwijzen inzien. Het nadeel is dat dit minder nauwkeurig is. 

Dit betekent dat deze tools vereisen dat de gebruiker begrijpt welke normerende keuzes er zijn gemaakt voor het vaststellen van emissie en prestatie. En welke aannames er zijn gemaakt in het schatten van verbruik of ontbrekende activiteiten. Want alleen dan kun je de uitkomsten gebruiken voor beslissingen. 

Goede tools kunnen verschillende manieren om te rapporteren ondersteunen. Voor meer informatie zie TNO-rapport ‘Toward Harmonization’.

De tools

Hieronder hebben we een lijst van tools opgenomen, gebaseerd op openbare informatie. Deze wordt regelmatig verbeterd en ververst, zowel op basis van eigen werk als van input van lezers. Via info@carbonfootprinting.org kunnen nieuwe tools of verbeterde informatie over de tools aangeleverd worden. Deze informatie zal door de redactie beoordeeld en verwerkt worden.  

ABCO2 (CE Delft)

ABCO2 is een model ontwikkeld door CE Delft en Cape Group voor het berekenen van emissie op zending niveau. De tool is gericht op real-time schatting van emissies ten behoeve van beslissingsondersteuning. Daarbij wordt de mogelijkheid geboden om specifieke emissie-intensiteiten te gebruiken op basis van zendingen in het verleden. 

Voor de invoerwaarden voor activiteit maakt de tool gebruik van orderregels waarin herkomst en bestemming, volume en gewicht en vervoersmiddel gespecificeerd staan. Door middel van een simulatieomgeving kunnen deze eigenschappen gevarieerd worden, wat de gebruiker inzicht in (de emissie van) alternatieve routes en modes verschaft. Verbruik kan geschat worden op kengetallen of op basis van emissiefactoren die bepaald worden op basis van historische orders met bijhorend energieverbruik. 

De tool maakt gebruik van emissie-intensiteiten in de STREAM-methode, die worden aangescherpt op basis van gemeten verbruik van de vervoerder. Ook de gehanteerde normen, allocatie en schattingen zijn in lijn met de STREAM-methode. Afstand wordt gealloceerd op basis afgelegde of geplande afstand, lading op basis van gewicht of volume. 

BigMile 

BigMile is een ketenboekhoudtool ontwikkeld door de Topsector Logistiek  en Connekt, en daarna verzelfstandigd. 

De tool focust op nauwkeurige verantwoording van verbruik door middel van allocatie van primaire brandstofdata, maar is ook in staat om ontbrekende verbruiksdata modelmatig te benaderen. Daarbij biedt BigMile een uitgebreide analyse-omgeving om emissie (intensiteit) verder uit te splitsen aan de hand van onderliggende operationele kenmerken. 

De invoerwaarden voor activiteit en brandstof worden case afhankelijk bepaald op basis van een profiel van de operationele eigenschappen en informatie beschikbaarheid. Dit profiel kan de gebruiker met behulp van een automatische uitvraag door de tool vaststellen. BigMile onderscheidt hierbij drie niveaus voor datakwaliteit (goud, zilver en brons) aan de hand van de beschikbaarheid en aggregatieniveau van primaire brandstofdata. 

De gebruiker heeft de keuze om brandstof-emissiefactoren te gebruiken van CO2emissiefactoren.nl (Dutch standard) of het GLEC framework, voor het schatten van brandstofdata waar deze niet uit primaire bronnen beschikbaar is. Voor het vaststellen van de vervoersprestatie kunnen zowel gewicht als volume limieten gebruikt worden, de afstand wordt bepaald op basis van directe ‘vogelvlucht’ afstand. De totale emissie en emissie-intensiteit wordt aan de hand van richtlijnen van EN16258, COFRET en GLEC vastgesteld. De methodologische keuzes worden verder toegelicht in de toegelicht in interoperability guidelines en publicaties door Lean and Green Europe. 

Carbon Care

Carbon Care is een model voor het schatten van emissie, ontwikkeld met steun van de Swiss Federal Office of Civil Aviation. 

Transportactiviteit wordt op basis van herkomst, bestemming, gewicht en mode ingevoerd. Verbruik wordt geschat op basis van algemene route en beladingsgraad aannames toegelicht op de website. 

EN 16258 wordt gevolgd voor de allocatie voor het bepalen emissie-intensiteit. Emissiefactoren zijn ook op EN 16258 gebaseerd. Voor het vaststellen van de transportprestatie wordt directe afstand gebruikt voor lucht en wegtransport, shortest feasible distance voor water en rail transport. 

EcoTransIT

EcoTransIT is een model ontwikkeld door een onafhankelijke industrie gedreven stichting Eco Trans World Innitieve. De tool focust op het schatten van energieverbruik op basis van activiteiten en een grote database van emissie-intensiteiten. 

Activiteit wordt gespecificeerd in herkomst, bestemming, gewicht (of container) en transport mode, eventueel aangevuld met type goederen en specifieke voertuig. De tool schat de routes op basis van grote database van weg, scheepvaart, rail en luchtvaart netwerken. Invoeren van primaire brandstof data is niet mogelijk, maar de tool biedt wel de mogelijkheid om klant specifieke emissie-intensiteitfactoren en routes in te voeren. Emissiefactoren en aannames die gebruikt worden voor het berekenen van beladingsfactoren ten voertuigkeuze worden uitgebreid toegelicht in de technische documentatie. 

De tool bepaalt well-to-wheel emissie volgens richtlijnen en standaardwaarden van EN 16258 en GLEC Framework richtlijnen en met HBEFA kengetallen, aangevuld met NOx, SOx, NMHC and PM uit andere databronnen. Voor oceaanvracht wordt gebruikt gemaakt van de methodiek van Clean Cargo Working Group. De vervoersprestatienorm die wordt gehanteerd is gewicht en een afgelegde afstand. De tool is geaccrediteerd door het Smart Freight Center.  

LogEC (Bearingpoint)

LogEC is een tool ontwikkeld door Bearingpoint, gericht op nauwkeurige verantwoording van emissie op basis van verbruiksdata of geschat verbruik indien verbruiksdata niet beschikbaar is. 

Technische documentatie over de tool is niet beschikbaar. Daarom is niet inzichtelijk welke aggregatieniveaus voor brandstofdata en aannames voor het schatten van verbruik worden toegepast. De EN16258 standard en French decree 2011:1336 worden gevolgd, maar precieze invulling is onbekend. De tool rapporteert CO₂, CO, N2O, CH4, HC and NOX, gebruikte emissiefactoren zijn niet vermeld. Ook de vaststelling van de vervoersprestatie (afstand en eenheid) zijn onbekend. 

Loginex Carbon Intelligence

Loginex Carbon Intelligence geeft inzicht in de CO2-emissies over de gehele supply chain op basis van de EN16258 en de ISO14083 . U kunt de hoeveelheid emissie correct toewijzen aan alle afzonderlijke deelnemers in de keten. Loginex analyseert emissies per zending, per klant, per modaliteit en per transportmiddel. Rapportages zijn volgens de Europese normering opgesteld.

Loginex maakt gebruik van operationele transportinformatie en combineert deze met de beschikbare informatie over brandstofverbruik. Op basis van deze gegevens berekent Loginex de CO2-emissies. Hierdoor kunt u CO2-emissies eenvoudig alloceren en analyseren. En minstens even belangrijk: u krijgt hiermee inzicht in de potentiële reductiemaatregelen.

Microsoft Cloud for Sustainability

Microsoft Cloud for Sustainability is een cloud platform waarmee uitstoot van een organisatie inzichtelijk gemaakt kan worden op basis van automatische dataverbindingen met andere (cloud) datasystemen. Het platform is gericht op het real-time weergeven van uitstoot binnen Scope 1, 2 en 3 van het Greenhouse Gas Protocol. Deze uitstoot wordt weergeven in aanpasbare dashboards, analyses en rapporten, waarbij ingezoomd kan worden op de ontwikkeling van uitstoot per bedrijfsonderdeel en locatie. De opbouw van het platform is vergelijkbaar met Microsoft Power BI (voor sommige functies is deze licentie zelfs nodig) en andere Microsoft cloud platforms als bijvoorbeeld Dynamics 365.

Het platform voorziet in het uitrekenen van emissie in CO2e door het koppelen van brandstof gegevens met emissiefactoren. Standaard zijn de Amerikaanse Environmental Protection Agency (EPA) in de tool opgenomen, gebruikers kunnen eigen factoren toevoegen. In de data kan uitstoot gespecificeerd worden per periode en is het bijvoegen van een datakwaliteit veld mogelijk. Het platform richt zich in eerst instantie puur op de uitstoot, de prestatie die tegenover de uitstoot staat wordt in de standaard weergaven van het platform niet meegenomen. Allocatie van brandstof aan vervoersprestatie is dan ook niet standaard opgenomen, maar automatische workflows om dit te faciliteren kunnen (tot op zeker hoogte) door gebruikers aan het platform worden toegevoegd.

NOTE: Microsoft Cloud for Sustainability focust op primaire brandstof data, dus is het beste in te delen onder boekhouden, maar voorziet in principe niet in de allocatie van brandstof, waar de andere tools juist wel in specialiseren.

MIXMOVE (CO2 calculator module)

CO2 calculator is een tool voor het bepalen van CO2e uitstoot die onder andere gebruikt wordt in combinatie met MIXMOVE. De tool bepaald well-to-wheel uitstoot volgens richtlijnen en standaardwaarden van EN 16258 en het GLEC Framework. Uitstoot wordt aan transportprestaties gealloceerd op basis van gewicht en afgelegde afstand (vogelvlucht afstand voor lunchvracht). Voor schatting van uitstoot gebruikt de tool het GLEC framework in combinatie met een eigen database om afstanden te schatten. Daarnaast kan per type voertuig een specifiek verbruik worden ingevoerd zodat ook op basis van gemeten waarden uitstoot bepaald kan worden.

Uitkomsten worden in verschillende overzichten weergeven waarin uitstoot wordt weergeven per categorie, data type en mode. Deze resultaten verschijnen ook in Corporate Social Responsibility report in lijn met het GLEC framework.

SmartWay

Het SmartWay programma van The United States Environmental Protection Agency (US EPA) heeft modellen ontwikkeld om aangesloten verladers, vervoerders en LSP’s te ondersteunen in het bepalen van hun emissies. De tools voor vervoerders zijn gericht op het meten van verbruik en uitstoot, en zijn opgesplitst per mode. De tools voor verladers gebruikt de in de vervoerdertool verzamelde data voor het schatten van emissies. 

Afhankelijk van het type organisatie en transport mode gebruiken de tools vaste aggregatieniveaus om transportactiviteit en, in geval van vervoerders, verbruik data in te voeren. Categorieën en aannames voor schattingen zijn uitgebreid beschreven in de technische documentatie. 

SmartWay deelt via zijn tools gedetailleerde emissie-intensiteiten voor de categorieën met gebruikers, en hanteert zelf vastgestelde brandstof-emissiefactoren om CO₂, PM, NOx, PM2.5, PM10 en black carbon uitstoot te bepalen. Voor de vervoersprestatie gebruikt gewicht en volume voor trucks, voor andere modes alleen gewicht. Allocatie gebeurt op basis van afgelegde afstand. 

TK’Blue 

TK’Blue GHG-calculator is een in Frankrijk ontwikkelde tool die beschikbaar is voor deelnemers aan het TK’Blue programma. De tool richt zich op het vaststellen van uitstoot op basis van primaire data en door middel van schattingen. 

Voor allocatie worden EN 16258 en de gebruikt, schattingen gebeuren volgends de GLEC-richtlijnen. De tool is gecertificeerd door GLEC en door Bureau VERITAS voor het leveren resultaten in overeenstemming met Article L. 1431-3 van de Franse transport wet. Details over allocatie, zoals gebruikte afstandsmaten en eenheden, zijn onbekend, technische documentatie wordt alleen met deelnemers gedeeld.